Jedną z istotniejszych dziedzin politologii, są prowadzone w jej zakresie, badania empiryczne. W przypadku systemu politycznego Szwajcarii, w perspektywie instytucji demokracji bezpośredniej, efektem tych badań jest m.in. opracowany model, prezentujący zależności w tym ustroju. Nazwany został „Wejście-Wyjście-Wpływ”, gdzie „Wyjściem” są elementy, w których jednostka po przez uczestnictwo w grupie, wywiera wpływ na władze. Są to poza wyborami powszechnymi, instrumenty referendum i inicjatywy ludowej, opartej na podstawie tzw. agendy-setting. Bezpośrednio skutkuje to „przetworzeniem”, czyli procesami wewnątrz systemowymi, w zakresie tych dziedzin, skutkujących osłabieniem władz federalnych, podziałem stanowisk partii politycznych wobec tego zjawiska. Dosłownie oznacza to podział sprawowania władzy, przymus osiągania kompromisu, a co za tym idzie, integracje polityczną oraz stabilność ustrojową, podsumowaną przez legitymizacje społeczną. Następnie ten proces przeradza się na „Wyjścia”, czyli ostateczny kształt decyzji politycznych, w stabilizującym politycznie, oddziaływaniu referendum oraz w stopniowe wprowadzanie innowacji oraz innych modyfikacji za pomocą inicjatywy ludowej. Wykształca to określone „wyniki”, w postaci następstw efektów takiej polityki. Są to m.in. referenda finansowe, obniżanie wydatków państwa wraz z wysokością podatków, podobnie jak zadłużenia krajowego. Ponad to skutkuje to niskim poziomem centralizacji ustrojowej, jak i zapotrzebowaniem na inicjatywę obywatelską. Ogółem funkcjonowanie systemu polityczno-ustrojowego staje się jasne i przejrzyste. Ma to dwa określone „Wpływy”, zarówno gospodarcze jak i społeczne. W rozróżnieniu na wpływy gospodarcze, należy wymienić ponownie referendum finansowe, w perspektywie silnej gospodarki oraz niskiego bezrobocia. Skutkuje to także, zmniejszeniem potrzeby stosowania inicjatywy obywatelskiej w tym segmencie W drugim przypadku, za sprawą oddziaływania obywateli w formie referendum czy inicjatywy ludowej, zwiększa się zaangażowanie oraz integracja narodu. Dzięki znacznej politycznie roli przeciętnych mieszkańców, stopień zadowolenia z życia jest równie wysoki. Wraz z tymi konsekwencjami, społeczeństwo potrafi określać skuteczną politykę ochrony swoich mniejszości, w ujęciu doświadczeń wynikających z historycznego funkcjonowania Szwajcarii. Ten element rozpoczyna również działanie całego modelu i w ten sposób ma on formę płynną w rzeczywistości.
Wyraźnie możemy, więc określić instytucje demokracji bezpośredniej w Szwajcarii, jako element, nie tyle niezbędny, co również wyróżniający państwo Helwetów na cały świat. Funkcjonalność referendum i inicjatywy ludowej w tym systemie to dowód na tę tezę.Szwajcarska demokracja bezpośrednia - inicjatywa ludowa
Zależność pomiędzy instrumentami demokracji bezpośredniej w szwajcarskim systemie politycznym, ma istotną rolę w zakresie jego kształtowania. Jak zostało opisane powyżej, referendum jest czynnikiem spowalniającym bieżące funkcjonowanie państwa, podczas gdy inicjatywa ludowa nadaje mu charakter dynamiczniejszy. W genezie ma to wyraz w ustanowieniu instrumentu referendum w konstytucji z 1848 roku, zaś o jego dalszym rozwoju, możemy mówić dopiero od konstytucji z 1874 roku. Dopiero w roku 1891, inicjatywa ludowa została powszechnie wprowadzona, gdzie przy uzbieraniu pięćdziesięciu podpisów, pełnoprawnych obywateli w czasie osiemnastu miesięcy, społeczeństwo mogło przedstawić własne propozycje zmian konstytucyjnych. W przypadku powodzenia, skutkowało to referendum na poziomie federalnym. Należy jednak zwrócić uwagę, że instrument inicjatywy ludowej na poziomie kantonalnym, był wprowadzany wcześniej. Jako główną przyczynę należy upatrywać, długoletni proces przekształcenia politycznego państwa helwetów z tworu konfederacyjnego w federacyjny. Na tej podstawie, można więc określić istotę inicjatywy ludowej jako sposób prezentacji obywatelskich pomysłów na rozwiązania prawne w zakresie bieżącego ładu ustrojowo-politycznego. Na szczeblu federalnym obecnie, dotyczy to możliwości postulowania całościowej zmiany konstytucji lub jej części. Aby taki postulat miał moc prawną, wymagane jest zebranie stu tysięcy podpisów pełnoprawnych obywateli. W razie sukcesu takiego przedsięwzięcia, skutkuje to referendum na skalę federalną. Chociaż nigdy się w historii Szwajcarii nie zdarzyło się, by społeczeństwo dokonało za sprawą inicjatywy ludowej, obalenia ustawy zasadniczej na rzecz proponowanej przez siebie. Nie mniej, w takiej sytuacji parlament byłby zmuszony do dymisji oraz rozpisania wyborów, gdzie nowo wybrane władze, wprowadziłyby inny, najwyższy akt normatywny. Jednakże, jak opisuje Konstytucja Federalna Konfederacji Szwajcarskiej, w przypadku propozycji zmiany częściowej, sytuacja jest bardziej skomplikowana. Jeżeli taka inicjatywa osiągnęła wymaganą ilość podpisów, określa się jej charakter. Może ona ogólnie formułować propozycje obywatelską lub w sposób ściśle sformalizowany. W wypadku, naruszenia w całości lub w części prawa konstytucyjnego lub międzynarodowego, adekwatnie uznaje się ją za nieważną. Dotyczy to przede wszystkim wymogu, precyzowania problemu zmiany do liczby jednej. Parlament jako najwyższa władza federacji, może się zgodzić lub nie z ową pozycją. Jeżeli tak się stanie, zaś inicjatywa ma wspomniany charakter ogólny, Zgromadzenie Federalne, rozpoczyna prace na utworzeniem konkretnego projektu zmiany, zgodnie z założeniami postulatu. Jeżeli nie wyraża zgody, inicjatywa przechodzi przez referendum na szczeblu krajowym. Jeżeli jego wynik okaże się pozytywny, parlament jest zobowiązany do skonstruowania takiego projektu. W tych wypadkach, oba są przedstawiane pod referendum federalne, gdzie Rady Kantonów i Narodowa mogą go opiniować pozytywnie lub negatywnie. W tym ostatnim przypadku parlament może zorganizować projekt przeciwny. Wtedy głosowanie dotyczy zarówno inicjatywy jak i parlamentarnej kontrpropozycji. W tego rodzaju referendum obligatoryjnym, niezbędne jest uzyskanie większości podwójnej, czyli pozytywnego rezultatu od narodu jak i kantonów. Dla samych głosujących istnieje możliwość poparcia obu projektów, z zastrzeżeniem pierwszeństwa, w sytuacji przyjęcia obu. Jeżeli nie zostanie osiągnięta, wspomniana podwójna większość, wszystkie propozycje automatycznie przepadają. W przypadku powodzenia, wprowadzana jest odpowiednia poprawka do ustawy zasadniczej.
Maciej Puchłowski
O Konfederacji Szwajcarskiej i nie tylko - https://www.mpolska24.pl/blog/19Politolog z Uniwersytetu Kardynała Stefan Wyszyńskiego, badający system polityczny Konfederacji Szwajcarskiej, poszukujący rozwiązań dla Polski. Rozpatrujący rozwiązania demokracji bezpośredniej jako najwyższej formy prawidłowego rozwoju współczesnego państwa oraz aktywne społeczeństwo obywatelskie jako podmiotu politycznego w procesie sprawowania władzy w kraju.
mPolska24
A co zrobić, żeby taki ustrój wprowadzić w Polsce? Tak krok po kroku !
Zasadniczo - cokolwiek. Każde działanie przynosi efekty. Generalnie powinniśmy zacząć tak jak Szwajcarzy - od najmniejszych jednostek administracyjnych. Wprowadzanie budżetu partycypacyjnego też jest bardzo dobrym sposobem bo można to robić stopniowo co niweluje ryzyko błędu.
Najważniejsze jednak jest to że trzeba zacząć działać w tym kierunku. Ja współpracuję w tym celu z tym stowarzyszeniem: www.demokracjabezposrednia.pl
Pełna odpowiedź na to pytanie, mogłaby spokojnie aspirować do pracy doktorskiej :) Ogólnie jednak muszę się zgodzić z przedmówcą i faktycznie określić gminy/dzielnice jako poziom od którego należało by zacząć. Pamiętać należy także, że Rzeczpospolita Polska jest państwem o charakterze unitarnym z trójpoziomowym system, zaś Konfederacja Szwajcarska jest federacją trójszczeblową(co komplikuje pewne rozwiązania polityczno-ustrojowe gdyby je "żywcem" przenosić z jednego państwa do drugiego). Cała nadzieja we wszystkich ludziach(niezależnie od tego czy są w partii politycznej, stowarzyszeniu, działają indywidualnie lub w ramach jakiejkolwiek innej organizacji) którzy zajmują się tego typu działalnością. Jeśli dojdzie kiedyś do połączenia wszystkich środowisk tego typu w imię realizacji tego konkretnego celu to być może uda się przeprowadzić działania mogące skutecznie stymulować rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Bez aktywnych i odpowiedzialnych obywateli, ta koncepcja decentralizacyjna nie ma sensu.